Wiosna to czas, kiedy na modułach fotowoltaicznych zbiera się więcej zanieczyszczeń niż zwykle. Nic dziwnego zatem, że wielu właścicieli zadaje sobie pytanie, jak dbać o instalację fotowoltaiczną?
Już na początku mam dobrą wiadomość – moduły fotowoltaiczne należą do urządzeń niezbyt wrażliwych na warunki pogodowe i będą pracować nawet pokryte pyłem, czy śniegiem. Oczywiście ich wydajność spadnie, ale ani zabrudzenie, ani warunki atmosferyczne nie spowodują, że przestaną działać.
Co szkodzi instalacji fotowoltaicznej?
Nie oznacza to, że możemy pozostawić instalację samą sobie. Pamiętajmy, że może nam dobrze służyć przez dekady (najstarszy moduł fotowoltaiczny ma 60 lat i wciąż pracuje), więc ta odrobina zachodu, której wymaga opłaci nam się po wielokroć. Żeby określić kluczowe czynności zobaczmy, co wpływa na żywotność i wydajność modułów fotowoltaicznych:
- najpoważniejszą przyczyną okresowych spadków wydajności jest śnieg. Już dwucentymetrowa warstwa powoduje zmniejszenie docierania światła do modułu o około 80%, a przy 10 cm przepuszczalność obniża się do minimum. Pocieszające jest, że podczas pracy moduły się nagrzewają, więc przyrost pokrywy śnieżnej jest znacznie mniejszy niż na gruncie. Przy słabych i przeciętnych opadach niebezpieczeństwa w zasadzie nie ma.
- gradobicie: na szczęście to zjawisko pogodowe nie jest u nas zbyt częste i nie przybiera katastrofalnych rozmiarów. Rozpędzone kulki lodu potrafią jednak narobić szkód. Wiedzą o tym producenci modułów, szczególnie tych wyższej jakości, którzy gwarantują, że ich produkty wytrzymają uderzenie kul gradowych o średnicy do 28 mm.
- wysokie temperatury: podczas gorących dni wysokie promieniowanie UV sprawiają, że ogniwa szybciej się zużywają i pracują z mniejszą skutecznością. Ale spokojnie, mówię o naprawdę wysokich temperaturach, występujących np. na pustyniach w Nevadzie. W Polsce szkodliwego wpływu temperatury zewnętrznej nie uświadczymy i dlatego to właśnie w Europie moduły zużywają się najwolniej.
Jak dbać o instalację fotowoltaiczną?
Jak widzieliśmy powyżej, niewiele jest czynników powodujących zmniejszenie żywotności modułów fotowoltaicznych. Ale instalacja to nie tylko moduły. Dlatego doglądać powinniśmy również okablowania, elementów konstrukcyjnych i najwrażliwszego elementu elektrowni słonecznej, czyli falownika. Ogólnie proces możemy podzielić na kilka elementów:
- Monitoring instalacji – bardzo przydatna jest tu specjalna aplikacja monitorująca produkcję i wydajność poszczególnych ogniw oraz pracę falownika. Wielu producentów ma taki prosty program w ofercie, przy biznesowych instalacjach może okazać się niewystarczający, dlatego warto już na etapie wyboru wykonawcy zorientować się, czy oferuje on aplikację do monitorowania i zarządzania pracą elektrowni. Jeśli aplikacja pokaże nam wartości odbiegające od tych, które zwykle obserwujemy, powinno nas to zaniepokoić. Warto wówczas skontaktować się z dostawcą instalacji.
- Kontrola stanu okablowania: raz w roku warto sprawdzić, czy żaden z przewodów nie jest uszkodzony, czy połączenia pomiędzy modułami, inwerterem i skrzynką bezpieczników są prawidłowe.
- Czyszczenie modułów: ten element budzi największe kontrowersje, dlatego napisze o nim nieco więcej poniżej. Zaznaczę tu jedynie, że nieprawidłowo wykonane czyszczenie ogniw może spowodować ich uszkodzenie.
Czym myć instalację fotowoltaiczną?
Moduły fotowoltaiczne chroni przed wilgocią warstwa folii. Dodatkowo na folii może znajdować się szyba ze szkła hartowanego i antyrefleksyjnego, a zatem producenci zadbali o to, by ograniczyć wpływ środowiska naturalnego na pracę modułów.
W przypadku pożytków płynących z mycia modułów fotowoltaicznych są dwie szkoły. Pierwsza z nich mówi, że nie ma sensu mycie, bo deszcze sam załatwi sprawę, a zabrudzenie powodowane przez pyłki, ptasie odchody, czy pyły unoszące się w powietrzu są na tyle małe, że nie spowodują takiego spadku produkcji, by ekonomicznie uzasadnić nakład pracy lub środków wydanych na firmę zewnętrzną. Inni natomiast podnoszą fakt, że zabrudzona instalacja może pracować z mocą niższą o około 10-15% i taka strata warta już jest zachodu.
Jeśli zdecydujemy się czyścić instalację, zaleca się robić to dwa razy w roku, na wiosnę i jesienią. Zimą powstaje najwięcej osadów, bowiem oprócz kurzu i zwiększonej ilości pyłów w powietrzu generowanych podczas sezonu grzewczego, na modułach osadza się także śnieg. Gdy topnieje, powstają nowe zabrudzenia, które gromadzą się w dolnej części modułów. Z kolei jesienne czyszczenie usunie zanieczyszczenia związane z pyleniem roślin, zwiększoną ilością lotnego piasku, opadaniem liści, czy wzmożoną aktywnością zwierząt.
Fotowoltaikę możemy myć specjalistycznymi środkami polecanymi przez producentów, wodą o miękkim odczynie lub łagodnym roztworem wody z octem przy użyciu delikatnej szczotki lub gąbki, np. wykonanej z nylonu. Niektórzy polecają również roztwór składającego się z niewielkiej ilości płynu do mycia szyb, octu winnego oraz wody. Można także myć panele mydłem (nieściernym), a później najzwyczajniej spłukać je wodą. Najważniejsze, żeby nie używać silnych detergentów, które mogłyby wejść w reakcję z częściami instalacji fotowoltaicznej oraz wykorzystywać tylko miękkie materiały, np. gąbkę. Szorstkie akcesoria mogłyby uszkodzić zewnętrzną powłokę paneli. Nie używa się także myjek ciśnieniowych, ponieważ w ten sposób można zniszczyć uszczelnienie.
Wiele firm oferuje usługę mycia instalacji, zdejmując nam z głowy pamiętanie o wszystkich zasadach bezpiecznego mycia modułów. Jeśli jednak chcesz zadbać o instalację we własnym zakresie, warto przestrzegać poniższych zasad, aby nie uszkodzić instalacji:
- moduły należy czyścić wczesnym rankiem bądź późnym popołudniem -w pozostałych porach zbytnio się nagrzewają, co grozi ich uszkodzeniem i ryzykiem szoku termicznego,
- nie wolno używać szorstkich materiałów lub narzędzi mogących porysować powierzchnię,
- zrezygnuj z agresywnych detergentów, które mogą wejść w reakcję z materiałami użytymi do produkcji modułu, uszkodzić go, a w skrajnym wypadku nawet zniszczyć,
- nie korzystaj z myjek ciśnieniowych, gdyż mogą one zniszczyć uszczelniający silikon między szybą a ramą modułu i spowodować pojawienie się prądów upływu,
-
- nie wchodź na dach bez odpowiednich zabezpieczeń.
